ست قالبگیری و اهمیت آن در دندانپزشکی: کلید موفقیت در درمانهای پروتزی
قالبگیری دندانپزشکی یکی از مراحل حیاتی در درمانهای پروتزی، ایمپلنتولوژی و ارتودنسی است. دقت و کیفیت قالب گرفتهشده، بر موفقیت درمان نهایی دارد. یک قالب دقیق، پایهای برای ساخت پروتزهای دقیق، روکشها، بریجها و دستگاههای ارتودنسی فراهم میکند.
اجزای اصلی ست قالبگیری
یک ست قالبگیری استاندارد معمولاً شامل موارد زیر است:
۱. تری قالبگیری (Tray)
تریهای استاندارد فلزی یا پلاستیکی
تریهای فردی (Custom Tray) ساختهشده بر اساس مدل مطالعه
۲. مواد قالبگیری
آلژینات (برای قالبهای اولیه)
سیلیکونهای کندانسیشن (Condensation Silicone)
سیلیکونهای addition (Polyvinyl Siloxane)
پلی اتر (Polyether)
۳. ابزارهای کمکی
اسپاتول و کاسه مخلوطکن
مواد جداکننده
نشانگرهای اکلوژن
اهمیت قالبگیری دقیق در درمانهای مختلف
۱. پروتزهای ثابت
دقت در ثبت margins دندان
ثبت دقیق آمادهسازیهای دندانی
جلوگیری از overcontour یا undercontour
۲. پروتزهای متحرک
ثبت دقیق بافتهای نرم
ثبت border movements
ثبت فضاهای مورد نیاز برای قرارگیری اجزای پروتز
۳. ایمپلنتولوژی
ثبت دقیق موقعیت ایمپلنتها
انتقال دقیق ابعاد بافت نرم
ساخت پروتزهای passive-fit
۴. ارتودنسی
ثبت اکلوژن دقیق
ساخت applianceهای دقیق
آنالیز فضای دندانی
تکنیکهای پیشرفته قالبگیری
۱. قالبگیری دیجیتال
اسکنرهای داخل دهانی
دقت بالا و زمان کمتر
امکان ذخیرهسازی دیجیتال
۲. قالبگیری دو مرحلهای (Dual-phase)
استفاده از materials با viscosities مختلف
ثبت دقیق جزئیات
عوامل مؤثر بر کیفیت قالب
۱. انتخاب ماده قالبگیری مناسب
بر اساس نوع درمان
شرایط دهانی بیمار
هزینه و زمان available
۲. تکنیک قالبگیری
آمادهسازی بیمار
کنترل رطوبت
زمانبندی دقیق
۳. مهارت اپراتور
آموزش و تجربه
آشنایی با مواد مختلف
آینده قالبگیری در دندانپزشکی
توسعه مواد با دقت بالا
integration با CAD/CAM
استفاده از هوش مصنوعی در آنالیز قالبها
کاهش وابستگی به تکنیکهای دستی
نتیجهگیری
قالبگیری دقیق پایه و اساس موفقیت در بسیاری از درمانهای دندانپزشکی است. انتخاب مواد مناسب، تکنیک صحیح و توجه به جزئیات میتواند تفاوت بین موفقیت و شکست درمان را تعیین کند. با پیشرفت تکنولوژی، قالبگیری دیجیتال در حال تبدیل شدن به استاندارد جدیدی در دندانپزشکی است، اما اصول پایهای قالبگیری سنتی هنوز اهمیت خود را حفظ کردهاند.
منابع
Christensen, G. J. (2005). Impression materials and techniques for fixed prosthodontics. Journal of the American Dental Association
Donovan, T. E., & Chee, W. W. (2004). A review of contemporary impression materials and techniques. Dental Clinics of North America
Wassell, R. W., et al. (2002). Impression materials and technique. British Dental Journal
موسوی، سید محمد. (1398). اصول قالبگیری در دندانپزشکی. انتشارات دانشگاه علوم پزشکی تهران
رضایی، محمود. (1399). مواد دندانی و کاربردهای بالینی. انتشارات جهاد دانشگاهی
مجموعه مقالات کنگره دندانپزشکی ایران (1395-1400)
قالبگیری نه تنها یک تکنیک فنی، بلکه یک هنر در دندانپزشکی محسوب میشود که نیازمند دقت، صبر و مهارت بالاست. سرمایهگذاری در آموزش و تجهیزات مناسب قالبگیری، بازدهی بالایی در کیفیت درمانهای دندانپزشکی خواهد داشت.
